Diversiteit en inclusie zijn in de wereld van vandaag thema’s waar je niet langer omheen kan. En dat is maar goed ook! Een inclusieve werkomgeving is er een waarin iedereen zich gewaardeerd en welkom voelt, en een die een afspiegeling is van de maatschappij waarin we ons bevinden. Hierbij zijn verschillende thema’s relevant, zoals onder andere seksuele geaardheid, genderexpressie en -identiteit, ras, religie en leeftijd. Buiten dat een inclusieve bedrijfscultuur op ethisch vlak verantwoord is, leert de praktijk dat bedrijven die diversiteit prioriteren óók nog eens betere omzetten draaien. Maar waarom is diversiteit (nog steeds) een belangrijk thema op de werkvloer? Wat zijn de valkuilen die zich voordoen, en misschien nog wel het belangrijkste: wat kan je doen om diversiteit en inclusie op de werkvloer te waarborgen? Je leest het hier!
Waarom een diverse werkvloer zo belangrijk is
Diversiteit en inclusie op de werkvloer zijn belangrijk voor het succes voor jouw onderneming - zoveel is duidelijk. Maar waarom is dat eigenlijk zo? Allereerst omdat we het puur praktisch in de cijfers terugzien. Bedrijven die inclusie en diversiteit aanmoedigen, leveren namelijk aangetoond betere prestaties. De grootste factor hierin is de diversiteit aan perspectieven en ervaringen die een diverse werkvloer met zich meebrengt. Een team waarin creatief gespard kan worden, leidt uiteindelijk immers tot nieuwe innovatieve oplossingen en ideeën.
Daarnaast komt een diverse werkomgeving vaak ook de klantenservice ten goede. Werknemers met uiteenlopende achtergronden en perspectieven kunnen immers beter inspelen op de ervaringen van klanten. Door de werkplek een reflectie te laten zijn van de maatschappij kan een gevoel van representatie worden bevorderd. En laten we eerlijk zijn: in 2023 val je gewoon op als de werkvloer níét divers genoeg is. Het bedrijfsimago of je merk moet nu eenmaal met de tijd mee. En inclusie is daarin niet zomaar een trend, maar blijft van belang.
De valkuilen: voorkomende problemen op een werkplek
Dat betekent niet dat inclusie en diversiteit op de werkvloer zonder valkuilen komen. Zoals iedere (nieuwe) impuls of stimulans komt een bredere bewustwording van diversiteit niet zonder problemen. Hierbij is acceptatie het meest prominent. Werknemers en werkgevers kunnen namelijk moeite hebben om open te staan voor diverse standpunten, meningen en soorten mensen om hen heen. Niet iedereen is daarnaast bereid om zich open te stellen voor de verandering die hiermee op de werkvloer teweeg kan worden gebracht. Wanneer dingen zoals werkprocessen, maar ook een team, altijd op een bepaalde manier heeft gefunctioneerd, waarom zou het dan veranderd moeten worden?
Dit soort “privilegedenken” kan in de weg staan van een nieuwe inbreng aan diversiteit en inclusie in je onderneming. Onbewust kan hierdoor namelijk gediscrimineerd worden tijdens sollicitatieprocessen, of er zich ongelijke kansen en vooroordelen op de werkvloer voordoen. Het cirkeltje doorbreken kan lastig zijn, maar staat of breekt met het openstaan voor vernieuwing. Wanneer vooroordelen heersen, kunnen er mensen onbewust dan wel actief worden buitengesloten - wat leidt tot een gebrek aan diversiteit. Dit is tevens vaak op hogere posities te herkennen.
Inclusief leiderschap en het bespreekbaar maken van verschillen
Terwijl juist daar vaak de eerste veranderingen moeten plaatsvinden! Onder het mom van “goed voorbeeld doen volgen”, wordt diversiteit op de werkvloer namelijk enorm bevorderd wanneer inclusief leiderschap de norm is. Hierin maakt privilege wederom blind: wanneer leiderschap doorgaans toegekend wordt aan dezelfde typen mensen, die op hun beurt dezelfde mensen rekruteren, wordt de cirkel simpelweg niet doorbroken. Hierin is vingerwijzen niet nodig, maar bewustzijn creëren des te meer. Grote kans, namelijk, dat men hun eigen patronen niet eens opvalt, waardoor obstakels over het hoofd worden gezien. Minderheden worden op deze manier niet tot hun volle potentie deel van de cultuur gemaakt - en dat is eeuwig zonde! Wanneer je je meer wilt inzetten voor diversiteit en inclusie binnen je organisatie, doe je er dan ook goed aan om eerst een blik te werpen op het leiderschap. Is dit eigenlijk wel een accurate weerspiegeling van de wereld om je heen?
Vanuit hier kan het gesprek gaan plaatsvinden. De volgende stap is immers simpel en werkt terug naar jou als ondernemer. Vanuit de dialoog wordt niet alleen het bewustzijn over diversiteit op de werkvloer bevorderd, maar ook van dat in de top van jouw bedrijf. Het gesprek starten kan spannend aanvoelen, maar is in de praktijk misschien makkelijker dan je denkt. Bespreek met elkaar wat de verschillen zijn tussen werkgevers, wat men zich thuis laat voelen in het team en het bedrijf en in hoeverre dit een afspiegeling is van de maatschappij. De laatste is hierin eigenlijk het meest zeggende. Terugkijkend naar het punt dat we eerder maakten, is het belangrijk te onthouden dat privilege blind kan maken. Wanneer iedereen zich thuis voelt in het bedrijf is dat natuurlijk fijn, maar als dit team geen weerspiegeling is van de wereld van vandaag, kan het reden zijn voor innovatie.
Inclusieve werkprocessen: HR en sollicitatieprocessen
De bewustwording is de eerste stap naar het creëren van een inclusievere werkplek. Toch is het vervolgens helaas geen kwestie van met je vingers knippen om het werk verricht te hebben. Een inclusieve werkplek vraagt constante aandacht, innovatie en creativiteit van jou als ondernemer. Simpelweg een grotere diversiteit in je werknemersbestand inbrengen is bovendien makkelijker gezegd dan gedaan. Diversiteit zit hem namelijk niet alleen in cultuurverschillen, seksuele voorkeuren of genderexpressies en identiteiten. Diversiteit gaat óók over verschillende politieke en sociaal-maatschappelijke voorkeuren en manieren van denken en creëren. Inclusieve werkprocessen helpen jou deze in de praktijk te brengen.
Een serieuze blik werpen op je sollicitatieproces, bijvoorbeeld, kan helpen om op termijn een diversere pool aan werknemers te werven. Ga gesprekken aan met mensen die die je normaal misschien niet zou uitnodigen - en houd hierbij opnieuw je eigen vooroordelen en privilegedenken in de gaten. Het aanbod op de huidige arbeidsmarkt is gigantisch divers: het zou zonde zijn om hier niet dankbaar gebruik van te maken!
Diverse (online) organisaties zetten zich bovendien actief in om sollicitatie- en HR-procedures zo inclusief mogelijk te maken. Hierbij kan je denken aan het aantrekken van mensen uit verschillende (sociale) achtergronden, of het objectief maken van sollicitatieprocessen, waardoor de kans op (onbewuste) discriminatie in dit proces kleiner wordt. De HR-afdeling van je onderneming is vervolgens verantwoordelijk voor het behoud van dit inclusieve imago. Zij staan immers direct in contact met je werknemers. Aan hen de taak om te luisteren naar wat zij te zeggen hebben.
De cultuur veranderen
Het moge duidelijk zijn: de cultuurverandering begint en eindigt bij jezelf en vergt constante zelfreflectie en innovatie. Het is hierbij essentieel dat iedereen indien nodig zijn eigen ongelijk kan toegeven en, zoals we al eerder noemden, voorbij zijn eigen privilege kan kijken. Coachingprogramma’s en inclusienetwerken kunnen hierbij van toegevoegde waarde zijn. Ongetwijfeld bevinden er zich professionals in jouw stad of omgeving die hierbij van dienst kunnen zijn. Met behulp van hen kan je jezelf en je team laten inlichten over diversiteit door speciale organisaties die zich hier hard voor maken, teambuilding initiëren en participatie vergroten. Op deze manier werk je zelf actief mee aan het veranderen van de cultuur, en draag je - hopelijk op duurzame wijze - jouw steentje bij aan een diverse en inclusieve toekomst op de werkvloer.